Rocznica spalenia Wielkiej Synagogi. Jarosław Kaczyński w Białymstoku [ZDJĘCIA, VIDEO]

Pomnik zbudowano ku pamięci Żydów bestialsko zamordowanych przez hitlerowców 27 czerwca 1941 roku.
27 czerwca 2016 r. przypada 75. rocznica spalenia Wielkiej Synagogi w Białymstoku.

Uroczysty koncert, wystawy, pokazy i złożenie kwiatów pod pomnikiem-kopułą Wielkiej Synagogi. W taki sposób Białystok czci pamięć o dwóch tysiącach białostoczan narodowości żydowskiej, spalonych w Wielkiej Synagodze przez Niemców. W poniedziałek w południe złożono kwiaty pod pomnikiem-kopułą Wielkiej Synagogi, wieczorem zaś, na placu przy Białostockim Ośrodku Kultury (ul. Legionowa 5), Karolina Cicha zaśpiewa utwory do tekstów żydowskich poetów pochodzących z Podlasia.

Wielka Synagoga, która znajdowała się przy ul. Bożniczej (obecnie Suraskiej), została wzniesiona w latach 1909-1913. W okresie międzywojennym była najokazalszą synagogą białostocką i cieszyła się największym prestiżem wśród wszystkich bożnic Białegostoku. Została wybudowana wedle projektu Samuela J. Rabinowicza. Była świątynią reformowaną, w której kobiety modliły się obok mężczyzn, choć na osobnych galeryjkach. W okresie międzywojennym, podczas świąt i uroczystości państwowych, w synagodze grała orkiestra Gimnazjum Hebrajskiego.

27 czerwca 1941 r. niemiecka grupa operacyjna, którą dowodził kapitan Gothar Bürkner, spaliła dzielnicę żydowską wraz z Wielką Synagogą. Niemcy kazali wszystkim mężczyznom i chłopcom narodowości żydowskiej przyjść do Wielkiej Synagogi. Zamknęli ich wewnątrz i podpalili budynek. Do tych, którzy próbowali oporu, strzelali. Zginęło ok. 2-2,5 tysiąca osób.

W miejscu, w którym stała synagoga, znajduje się obecnie pomnik w kształcie kopuły zniszczonej bożnicy. Autorami monumentu są Michał Flikier, Maria Dżugała-Sobocińska, Dariusz Sobociński i Stanisław Ostaszewski. Odsłonięcie pomnika nastąpiło w 1995 roku.