Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Zmarł Krzysztof Gedroyć. Nie żyje znany poeta, wykładowca i piewca mowy białostockiej

OPRAC.:
Jerzy Doroszkiewicz
Jerzy Doroszkiewicz
Krzysztof Gedroyć 1953-2020
Krzysztof Gedroyć 1953-2020 Jerzy Doroszkiewicz
W wieku 67 lat zmarł Krzysztof Gedroyć. Był znanym białostockim poetą, prozaikiem, historykiem sztuki. Dwukrotnie otrzymał Nagrodę Literacką Prezydenta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego. W 2018 roku powrócił do mowy białostockiej w książce "Piwonia odrodzona", w 2019 roku wydał tom wierszy "Bierżałowce".

Pierwszy informację o śmierci Krzysztofa Gedroycia opublikował Bogdan Białek, pochodzący z Białegostoku redaktor naczelny miesięcznika "Charaktery".

Przed chwilą się dowiedziałem, że zmarł nagle mój Druh Serdeczny, Przyjaciel z lat najdawniejszych, Krzysztof Gedroyć. Pisarz, poeta, myśliciel, wykładowca w warszawskiej Akademii Teatralnej. Ból wielki

- napisał przed północą z 30 września na 1 października Bogdan Białek.

Jak się dowiedzieliśmy, informację o śmierci swojego przyjaciela, otrzymał od żony pisarza - Ewy Kanigowskiej-Gedroyć, która przekazała mu ją telefonicznie.

Krzysztof Gedroyć tak mówił nam o swoim pisarstwie:

Myślę, że żeby pisać w ogóle, trzeba mieć jakieś doświadczenia. Trzeba coś przeżyć, trzeba coś wiedzieć. Wydaje mi się, że taka sytuacja z wymyślaniem czegoś zupełnie spoza siebie jest niemożliwa. Jeśli nawet coś wymyślimy, to żeby o tym napisać, musimy się odwołać do własnych doświadczeń. Jest oczywiście pytanie, jak się w tych doświadczeniach poruszamy i co z tych doświadczeń wyciągamy - warstwę intelektualną, może emocjonalną albo pewien zmysł społeczny, który jest w nas. W zależności od tego, co "wyciągniemy" na wierzch, uzyskamy taki a nie inny kolor naszej opowieści. Ja mam takie przeświadczenie, że czegokolwiek bym nie wymyślił, to to i tak będzie o mnie. I nie ma innej możliwości.

W 2013 roku otrzymał drugą już w swoim życiu Nagrodę Literacką Prezydenta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego za powieść "Piwonia, niemowa, głosy", gdzie sprawnie posłużył się "mową białostocką". Opowiedział nam o niej przy promocji kontynuacji nagrodzonej książki - "Piwonia odrodzona".

Połknąłem ją w piaskownicy na podwórzu przy ulicy Lipowej 33, wejście z bramy od Grochowej, gdy słuchałem moich kolegów. Przyjechawszy z podbiałostockich wsi - tak właśnie mówili. Później ją zapomniałem, a potem odkryłem na nowo, i zacząłem pisać... szybko zrozumiałem, iż to nadzwyczajny środek wyrazu. Szczególna istotność Podlasia. Zainteresował mnie związek między mówieniem a myśleniem, odczuwaniem. Jak się wyraża w mowie nasza rzeczywistość wewnętrzna. To nie tylko ciekawostka językowa, lecz ekspresja tego, co się dzieje w ludziach.

W "Piwonii odrodzonej" z czułością odnosił się do Białegostoku, na kartach książki zapisał wiele charakterystycznych postaci stolicy województwa podlaskiego.

Mam podejrzenie, że na dobrą sprawę nie wiemy, czym jest coś, co nazywamy „rzeczywistością Białegostoku”. Jedną z przyczyn, która powoduje czytelnikami, jest dowiedzieć się, co to właściwie jest, ten Białystok (i w ogóle świat!). Do zjawiska pod nazwą ”rzeczywistość Białegostoku” można przykładać różne miary, oddzielne matryce. A chce się jednak pojąć Białystok w całości! Pewnie nigdy nie ustalimy, co to jest Białystok, lecz literatura przybliża jego odczuwanie i pojmowanie, czyli działa kojąco. Gdyby nie obecna megalomania pomnikowa, Andrzejek zasługuje na pomniczek, na miarę jego skromności, serdeczności. Tym nas ujmował.

Jakże aktualnie brzmią słowa z naszej rozmowy z 2018 roku dotyczące Galerii Arsenał.

Niesłychane i zabawne zdarzenia z Galerii Arsenał pokazują tę historię. Przy okazji uwidoczniają wysoką rangę sztuki współczesnej i Galerii w życiu miasta. Ale też pęknięcie estetyczne i lęk przed sztuką współczesną.

Cała rozmowa: Krzysztof Gedroyć: Marzy mi się, żeby powstało muzeum głosów Podlasia

Krzysztof Gedroyć o Edwardzie Redlińskim

Kim był Krzysztof Gedroyć

Krzysztof Gedroyć urodził się w 1953 r.w Białymstoku. Ukończył historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. Jeden z założycieli Interdyscyplinarnej Placówki Twórczo-Badawczej „Pracownia”, utworzonej w 1977 r. w Olsztynie. Działał w Teatrze Węgajty u jego początków (1982 -84). Od 1988 r. przez dziewięć lat kierował Pantomimą Olsztyńską jako jej dyrektor i kierownik artystyczny. Od 1989 r. wykłada w Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie. W latach 1999-2002 był prodziekanem Wydziału Sztuki Lalkarskiej w Białymstoku. Był jednym z fundatorów i przewodniczącym Kapituły Nagrody im. dr. Krzysztofa Kanigowskiego, przyznawanej od 2010 r. lekarzom z Podlasia, "leczącym człowieka, nie tylko chorobę". Mieszkał w Warszawie i w Bierźałowcach na Sejneńszczyźnie.

Krzysztof Gedroyć - twórczość

W 1996 r. był nominowany za zbiory wierszy do nagrody im. Jacka Bierezina. W 2000 r. wydał debiutancki tom poezji "Kim" za który otrzymał nagrodę im. Kazimiery Iłłakowiczówny. Dwukrotnie otrzymał Nagrodę Literacką im. Wiesława Kazaneckiego, w 2004 r. za książkę "Listy z dolnego miasta" i w 2013 r. za książkę "Piwonia, niemowa, głosy". W 2007 r. książka "Przygody K" była prezentowana w odcinkach na antenie Polskiego Radia Białystok, czytał Paweł Chomczyk. W 2014 r. czeskie Radio Vltava wyemitowało opowiadanie Akompaniament (Doprovod) w tłumaczeniu Petra Balajki. W 2020 r. tom poezji Bierżałowce został nominowany do Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego ORFEUSZ.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na bialystok.naszemiasto.pl Nasze Miasto