Szczepienia ochronne są najskuteczniejszą metodą zapobiegania chorobom

Jeszcze niedawno, bo w pierwszej połowie XX wieku, choroby zakaźne i pasożytnicze były przyczyną 40 proc. zgonów dzieci do 5 lat. Znaczący postęp w walce z tymi groźnymi schorzeniami udało się osiągnąć dopiero po wprowadzeniu szczepień ochronnych.

Na choroby zakaźne – bakteryjne i wirusowe – narażone są przede wszystkim najmłodsze dzieci. Niektóre z tych chorób mają ciężki przebieg i grożą poważnymi powikłaniami. Mogą nawet prowadzić do śmierci.

Jedną z takich chorób jest tężec, wywoływany przez beztlenową pałeczkę zagnieżdżającą się w jelitach i odchodach zwierząt i ludzi. Do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu bakterii z uszkodzoną skórą. Śmiertelność noworodków sięga 90 proc., a starszych dzieci – ok. 50 proc.
Niebezpieczny jest również poliomyelitis (choroba Heinego-Medina), który powoduje porażenie kończyn, a czasem również układu oddechowego i krążenia. Zakażenie wywołuje wirus polio. Trwałymi następstwami tej choroby są porażenia i niedowłady oraz zaniki mięśni.
Nawet z pozoru niewinna świnka, która jest chorobą wirusową, może powodować groźne powikłania, np. zapalenie opon mózgowych, niedosłuchu, głuchoty, zapalenia jąder u chłopców, a jajników u dziewcząt (może być przyczyną niepłodności).

Podobnie ospa wietrzna – typowa choroba wieku dziecięcego, wywoływana przez wirus Varicella-zoster. Zdarza się, że prowadzi do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, móżdżku lub mózgu, a po zdrapanych krostach na ciele mogą pozostać trwałe blizny.

Przed wszystkimi tymi schorzeniami mogą uchronić dziecko szczepienia. Co roku Główny Inspektorat Farmaceutyczny wprowadza nowy kalendarz szczepień ochronnych. Dzielą się one na obowiązkowe (bezpłatne) i zalecane (trzeba za nie zapłacić).

W tym roku w kalendarzu nie wprowadzono znaczących zmian. Do programu szczepień obowiązkowych dzieci i młodzieży GIF dodał szczepionkę przeciwko Haemophilus influenzae typu b (bakterie te powodują zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu, stawów, płuc i posocznicę u dzieci poniżej 5. roku życia) dla dzieci z rodzin wielodzietnych w 1. i 2. roku życia, przy czym za rodzinę wielodzietną, zgodnie z ustawą o pomocy społecznej z 12 marca 2004 roku, uznano rodzinę posiadającą nie mniej niż troje dzieci. Darmową szczepionką szczepi się dzieci, które urodziły się jako trzecie i kolejne.

Kolejna zmiana dotyczy programu szczepień obowiązkowych osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie. Dodano do niego bezpłatne szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu b m.in. dla osób zakażonych wirusowym zapaleniem wątroby typu c (HCV) oraz cierpiących na przewlekłe uszkodzenie nerek, zwłaszcza dializowanych.

Opinia eksperta
Dorota Bukowska z Oddziału Epidemiologii Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Katowicach
W tegorocznym kalendarzu szczepień umieszczono bardzo ważny zapis: „Zarejestrowane i dostępne na rynku polskim szczepionki mogą być stosowane w realizacji szczepień obowiązkowych i zalecanych. Należy je stosować zgodnie ze wskazaniami i zaleceniami producenta”. To bardzo ważna wskazówka dla lekarzy, ponieważ ułatwia im realizację kalendarza szczepień. Zamiast pojedynczych, bezpłatnych szczepionek, można zastosować zamiennie tzw. szczepionki skojarzone, przeciwko kilku chorobom. Są odpłatne, ale nie trzeba tyle razy kłuć dziecka.

PROGRAM SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH

I.A. SZCZEPIENIA OBOWIĄZKOWE DZIECI I MŁODZIEŻY WEDŁUG WIEKU
Wiek Szczepienie przeciw Uwagi
w ciągu 24 godzin WZW typu B – domięśniowo (pierwsza dawka) Szczepienie noworodków przeciw gruźlicy winno być wykonane
jednocześnie
po urodzeniu GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG lub nie później niżw 24 godz. od szczepienia przeciw WZW typu B.
1 rok życia 2 miesiąc życia - 6-8 tydzień WZW typu B – domięśniowo (druga dawka) Druga dawka szczepienia podstawowego przeciw WZW typu B podawana jest
(po 6 tygodniach od w odstępie sześciotygodniowym od pierwszej dawki, a trzecia dawka uzupełniająca
szczepienia przeciw gruźlicy BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI szczepienia podstawowego po 6 miesiącach od pierwszej dawki.
i WZW typu B) (pierwsza dawka) Drugą dawkę szczepionki WZW typu B należy podać w 6-8 tygodniu życia jednocześnie
- podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP z pierwszą dawką szczepionki DTP, a dawkę trzecią na przełomie 6 i 7 miesiąca życia.
przełom 3 i 4 miesiąca życia BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI
(po 6 tygodniach od (druga dawka)
poprzedniego szczepienia) - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP
POLIOMYELITIS - podskórnie lub domięśniowo Szczepienie przeciw POLIOMYELITIS dzieci w 1 roku życia pierwsze dwie dawki
szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną - szczepionką inaktywowaną IPV. Pierwsza dawka na przełomie 3 i 4 miesiąca życia
(1,2,3 typ wirusa) (pierwsza dawka) jednocześnie z drugą dawką szczepionki DTP. Druga dawka w 5 miesiącu życia
jednocześnie z trzecią dawką szczepionki DTP.
5 miesiąc życia BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI Trzy pierwsze dawki szczepienia podstawowego DTP podawane są w odstępach
(po 6 tygodniach od (trzecia dawka) sześciotygodniowych.
poprzedniego szczepienia) - podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP
POLIOMYELITIS - podskórnie lub domięśniowo
szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną
(1,2,3 typ wirusa) (druga dawka)
1 rok życia przełom 6 i 7 miesiąca życia WZW typu B – domięśniowo (trzecia dawka) Dzieciom z przeciwwskazaniami do szczepienia p rzeciw krztuścowi - DTPw nie
(po 6 tygodniach od wykonuje się szczepienia DTP. Dzieciom tym należy zastosować domięśniowo
poprzedniego szczepienia) szczepionkę DTaP (z bezkomórkowym komponentem krztuścowym), w cyklu
obowiązkowego szczepienia DTP, a w przypadku orzeczenia przeciwwskazania do
szczepienia szczepionką DTaP należy zastosować szczepionkę DT.
12 miesiąc życia GRUŹLI