Podbiją Europę

W Unii Europejskiej aż ponad 400 tys. osób trudni się niezależnym doradztwem finansowym - wynika z danych Europejskiej Federacji Doradców i Pośredników Finansowych (FECIF). Najwięcej, bo aż 100 tys. specjalistów, pomaga w zarządzaniu osobistymi finansami Niemcom. Kolejne miejsca zajmują: Wielka Brytania, Włochy i Hiszpania. W Polsce ta branża dopiero raczkuje.
Lokują nadwyżki

Głównym zajęciem doradców brytyjskich, holenderskich i belgijskich jest pomoc klientom w lokowaniu nadwyżek finansowych. Ponad połowa aktywów funduszy inwestycyjnych w tych krajach została pozyskana właśnie przed doradców finansowych!

W Polsce niezależne doradztwo - szczególnie w zakresie inwestowania nadwyżek finansowych - jest jeszcze w powijakach. Doradcy inwestycyjni? To grupa ok. 200 wysoko opłacanych specjalistów zarządzających aktywami funduszy emerytalnych, inwestycyjnych i ubezpieczeniowych.
Przeciętny Kowalski nie może bezpośrednio skorzystać z ich pomocy. No, chyba że ma kilkaset tysięcy złotych, które chce przekazać w zarządzanie spółce asset management. Co więcej, prawo zakazuje doradcom inwestycyjnym działania na własny rachunek - muszą być zatrudnieni na etacie w instytucji finansowej. Nie ma tu więc miejsca na niezależność.
Organizacje

Ponieważ branża powszechnego doradztwa jeszcze się nie rozwinęła, nie interesują się nią instytucje nadzorujące rynek finansowy. Nadzorem objęte są jedynie jego fragmenty (np. ubezpieczeniowy). Firmy doradcze powoli zaczynają się jednak same zrzeszać i w ramach własnych stowarzyszeń ustalać standardy i reguły gry. W ostatnich miesiącach powstało Polskie Stowarzyszenie Konsultantów i Pośredników Finansowych. Organizacja domaga się m.in. zdefiniowania statusu prawnego doradców finansowych. Jej zdaniem konieczne jest ich certyfikowanie - tak jak to ma miejsce w Unii Europejskiej.
Standardy zawodu

Na razie jednak doradcą finansowym w Polsce może być praktycznie każdy. To, czy mamy do czynienia z profesjonalistą, zależy wyłącznie od rzetelności jego samego bądź firmy, która go zatrudnia. Tymczasem w krajach UE doradcy muszą regularnie co 2-3 lata poddawać się egzaminom sprawdzającym ich kwalifikacje. W Wielkiej Brytanii certyfikaty niezależnego doradcy finansowego wydaje Financial Services Authority (odpowiednik naszej Komisji Papierów Wartościowych i Giełd). Zajmuje się tym także międzynarodowa organizacja Certified Financial Planner Board działająca w 19 krajach. W sumie w Europie działa aż 48 organizacji branżowych czuwających nad jakością usług swoich członków.

W nowym ustawodawstwie UE określono zasady, jakimi muszą się kierować w pracy. Mają np. obowiązek poinformowania klienta o tym, czy udzielają mu porady w ramach szerokiego wachlarza produktów, czy przeciwnie: działają na rzecz określonej liczby instytucji. Przed otrzymaniem oferty klient ma prawo dowiedzieć się, w jakim rejestrze zapisany jest pośrednik i gdzie może złożyć ewentualne zażalenie na jego usługi.

Polskie początki

Pierwszą w Polsce firmą, która zajmuje się niezależnym doradztwem finansowym, jest Expander. Nieprzypadkowo jest to jedyna firma w Polsce, która ma prawo używać określeń „niezależny doradca finansowy” i „niezależni doradcy finansowi” (są one zastrzeżonym znakiem towarowym). Expander oferuje produkty finansowe kilkudziesięciu instytucji jednocześnie, zapewniając klientom obiektywne, fachowe i bezpłatne doradztwo. Nie ogranicza się ono tylko do kredytów mieszkaniowych, lecz obejmuje również pomoc w inwestowaniu oszczędności czy wyborze ubezpieczenia.
Ewa Budnik