Prezentację na temat sytuacji finansowej JST przedstawił prezes Związku Miast Polskich, Zygmunt Frankiewicz.
W stanowisku przypomniano, że samorząd terytorialny jest filarem rozwoju gospodarczego Polski i zapewnia równocześnie świadczenie przeważającej części usług publicznych na rzecz obywateli. Wydatki inwestycyjne samorządów od 2004 do 2018 wyniosły aż 494 mld zł i są istotnie wyższe od tych z budżetu centralnego.
Zanotowany wzrost dochodów podatkowych JST z tytułu udziału w podatkach PIT i CIT spowodowany był przede wszystkim wzrostem wynagrodzeń w gospodarce, który jednak przełożył się jednocześnie na zwiększenie wydatków JST (w polskim podsektorze samorządowym jest zatrudnionych ok. 2 mln pracowników). Znacząco wzrosły również ceny zakupu materiałów i usług. Tę sytuację pogarsza fakt, że rząd realizuje obecnie i zapowiada pakiet kolejnych zmian w systemie podatkowym, na który składa się zerowy PIT dla osób poniżej 26 roku życia, zmniejszenie stawki PIT w I grupie podatkowej z 18 do 17% oraz dwukrotny wzrost kosztów uzyskania przychodów.
Zmiany te będą skutkować ubytkiem wpływów z PIT o 14,45 mld zł., co daje 7,21 mld zł mniej wpływów do budżetów samorządowych. Dodatkowo w związku z zapowiadaną likwidacją Otwartych Funduszy Emerytalnych, samorządy utracą udział w PIT od wypłat środków z tego tytułu, szacowany na ok. 8,25 mld zł w ciągu kolejnych lat.
Wzrost wynagrodzeń i obniżki podatków są niewątpliwie korzystne dla obywateli. Chcemy jednak zwrócić uwagę, że koszty decyzji Rządu RP w tym zakresie ponoszą w dużej części samorządy terytorialne, które - w przeciwieństwie do administracji szczebla centralnego - nie mają możliwości rekompensowania ubytków w swoich budżetach wzrostem wpływów z podatku VAT. Dodatkowo na uwagę zasługuje fakt, że poprzednia obniżka stawek PIT z 2007 r. w połączeniu ze spowolnieniem gospodarczym zaowocowała kilkuletnią stagnacją wpływów z PIT do budżetu samorządów oraz trwającym do dzisiaj osłabieniem dynamiki wzrostu tych dochodów.” - piszą w stanowisku przedstawiciele miast.
Podkreślają ponadto, że na pogorszenie kondycji finansowej JST mają wpływ rosnące wydatki na oświatę, zbyt niski poziom subwencji oświatowej oraz niedofinansowanie kosztów reformy edukacji, a także radykalny wzrost wydatków na dofinansowanie służby zdrowia w powiatach czy wydatków na dofinansowanie transportu publicznego. Niepokojące są dane dotyczące nadwyżki operacyjnej netto samorządów, z której finansowane są inwestycje. Ujemną nadwyżkę wykazuje dzisiaj 31 miast na prawach powiatu, 58 powiatów ziemskich (w kolejnych 46 jest ona niższa niż 1 mln zł) oraz 865 gmin (w kolejnych 751 jest ona niższa niż 1 mln zł). Może to doprowadzić do znaczącego spadku inwestycji samorządowych, problemów z wykorzystaniem środków unijnych, a w skrajnych przypadkach do niewydolności w realizacji podstawowych zadań i usług publicznych.
W dyskusji poprzedzającej podjęcie stanowiska samorządowcy z miast dzielili się swoimi uwagami na temat zagrożeń dla funkcjonowania samorządów, planowanych cięć w inwestycjach, konieczności podjęcia działań dotyczących zmiany tegorocznego budżetu państwa czy edukowania społeczności lokalnych. Padały stwierdzenia, że obecna sytuacja to zamach na samodzielność finansową.
Oprócz tego członkowie Zarządu ZMP obradujący w Ciechanowie pozytywnie zaopiniowali projekt ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie wojewódzkim, który umożliwi gminom dofinansowanie rad seniorów, a także nakłada na gminy powyżej 20 tysięcy mieszkańców obowiązek powołania takiej rady, gdy z takim wnioskiem wystąpi 100 mieszkańców. Samorządowcy z miast podkreślali, że zaproponowane zmiany będą miały korzystny wpływ na politykę senioralną.
Zastrzeżenia natomiast zgłosili do senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, który przewiduje nowe rozwiązania dotyczące dowozu uczniów niepełnosprawnych do szkoły. Prezydenci i burmistrzowie zasiadający w Zarządzie zwracali uwagę, że regulacje są nieprzejrzyste i nieprecyzyjne. W praktyce mogą być nawet kłopotliwe i nie poprawią wcale sytuacji, a mogą ją wręcz pogorszyć (podwójne obowiązki dla JST). Zdecydowano o przekazaniu uwag z miast do Senatu.
Zarząd postanowił, że nie zaopiniuje projektu ustawy o ochronie ludności cywilnej (MSWiA), który dotyczy obowiązku modernizacji i utrzymania budowli ochronnych, ponieważ nie może tego zrobić bez określenia sposobu realizacji tego zadania i poznania aktów wykonawczych.
Natomiast pozytywnie, choć z uwagami, zaopiniowano projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (MSWiA), który m.in. rozszerza zastosowanie ustawy do usuwania skutków klęsk żywiołowych innych niż powódź, zwiększa kwotę pomocy i upraszcza zasady wypłaty tego zasiłku. Zwracano jednak uwagę np. na trudności w dotrzymaniu terminów w sytuacji, gdy straty byłyby znaczne.
Ponadto członkowie Zarządu zdecydowali o przekazaniu do Ministerstwa Infrastruktury uwag do projektu o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych (np. wyłączenia straży miejskich z obowiązku posiadania 1/3 pojazdów elektrycznych), który ich zdaniem jest potrzebną regulacją. Jednak zaproponowane przepisy dotyczące używania urządzeń transportu osobistego są na razie w ich ocenie nie do końca przemyślane.
W trakcie posiedzenia Zarządu dokonano wyborów na nieobsadzone miejsca w składzie delegacji do Komitetu Regionów.
Obecnie przedstawicielami ZMP w KR są: Rafał Trzaskowski, prezydent m.st. Warszawy, Krzysztof Matyjaszczyk, prezydent Częstochowy oraz Paweł Grzybowski, burmistrz Rypina, a ich zastępcami: Piotr Psikus, burmistrz Kępna, Jakub Kwaśny, przewodniczący RM Tarnowa oraz Beata Moskal-Słaniewska, prezydent Świdnicy.
źródło: Joanna Proniewicz, rzecznik prasowy ZMP / www.miasta.pl
Strefa Biznesu: Uwaga na chińskie platformy zakupowe
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?