Kościół, lustracja, komuniści...

Trwa wyścig z czasem. Coraz więcej osób ma dostęp do archiwów Instytutu Pamięci Narodowej, z których wyciągają i nagłaśniają informacje o księżach-agentach.
Tym gorączkowym poszukiwaniom rzadko towarzyszy troska o oddanie całej prawdy o rzekomych czy rzeczywistych winach.
A nie można mówić o prawdzie, gdy pomija się siłę i bezwzględność organów PRL-owskiej bezpieki wobec Kościoła. Aby ten niespójny i nieprawdziwy obraz urealnić trzeba brać pod uwagę okoliczności, w jakich działał Kościół w PRL-u.
Opublikowana przez Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne książka Szczepana Kowalika "Eksperyment" odsłania kulisy polityki władz PRL-u wobec biskupa Piotra Gołębiowskiego, wikariusza generalnego a następnie administratora apostolskiego diecezji sandomierskiej w latach 1957- 1980.
Tytułowy "eksperyment" dotyczy konfliktu, jaki wybuchł w położonej niedaleko Radomia, miejscowości Wierzbica pomiędzy wikariuszem a proboszczem parafii. Władze uznały, że jest to doskonała okazja do rozbicia miejscowego Kościoła, poprzez skonfliktowanie kapłanów diecezji i jednoczesne poróżnienie wiernych z hierarchią kościelną.
Ewentualne powodzenie akcji mogło mieć katastrofalne skutki dla powojennego Kościoła w Polsce. Odpowiedzialność za rozwiązanie konfliktu spoczęła na barkach biskupa Gołębiowskiego. Jego zdecydowana postawa i nieustępliwość wobec nacisków stały się powodem represji, jakich doświadczał ze strony władz komunistycznych. Ze względu na to nie mógł m.in. uczestniczyć w Soborze Watykańskim II czy zostać ordynariuszem diecezji. Nie jest przypadkiem, że papież Jan Paweł II w telegramie przesłanym po śmierci biskupa Gołębiowskiego nazwał go "dobrym i nieustępliwym Pasterzem Kościoła Sandomierskiego". Obecnie w Rzymie toczy się jego proces beatyfikacyjny.
Książka Szczepana Kowalika powstała na podstawie wielu materiałów źródłowych, zarówno kościelnych jak i państwowych. Pozwala ona poznać kulisy jednego z ważniejszych, a dziś niemal zapomnianego konfliktu, jaki rozegrał się między Kościołem a komunistyczną władzą w Polsce. Ukazując działalność niezłomnego biskupa, obnaża mechanizmy działania władz i aparatu bezpieczeństwa.
Napisana żywym językiem książka powinna zainteresować nie tylko historyków, ale również tych wszystkich, którzy chcą wyrobić sobie zdanie na temat lustracji w Kościele. (pio)