Co zrobi Rada Polityki Pieniężnej w sprawie stóp procentowych? Raty kredytów znowu będą wyższe?

Na ostatnim, czerwcowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej po raz dziewiąty z rzędu zdecydowała o podwyżce stóp procentowych. Tym razem stopa referenycjna wzrosła o 75 punktów bazowych do 6 proc. – Ostatni raz koszt pieniądza był równie wysoki w 2008 roku, tuż przed wybuchem Globalnego Kryzysu Finansowego – wskazuje Bartosz Sawicki, analityk Cinkciarz.pl

– Serie podwyżek stóp procentowych zapoczątkowane na jesieni spowodowały znaczny wzrost rat kredytowych. Co gorsze – nic nie wskazuje na to, aby poziom inflacji się zatrzymał, a tym bardziej zaczął maleć. Oznacza to, że 7 lipca na posiedzeniu RPP może nas czekać kolejna podwyżka stóp procentowych – zauważa w przesłanym nam komentarzu Natalia Bihun, Lendi.

Ekspertka spodziewa się, że kolejna podwyżka będzie łagodniejsza niż te wcześniejsze lub spodziewane przez ekonomistów i wyniesie tym razem "25 lub 50 punktów bazowych". – Obawiam się jednak, że to nie jest jeszcze ten czas na łagodzenie, a RPP podejmie decyzję o podwyższeniu obecnych stóp o kolejne 75 punktów bazowych. Taka sytuacja po raz kolejny mocno odbije się na domowych budżetach. Na 30 czerwca 2022 roku najpopularniejszy WIBOR 3M wyniósł 7,05 proc., co oznacza, że osiągnął on najwyższe odczyty od wielu lat – wyjaśnia.

– Dane PMI doprowadziły do spadków wycen podwyżek stóp procentowych – rynek nie ma już przekonania, że stopy przebiją 8 proc. – wskazują w swojej analizie eksperci Ebury. – Wyraźnie wzrosła niepewność w zakresie tego, jakie kroki podejmie Rada Polityki Pieniężnej w tym tygodniu i później. W przypadku oczekiwań prognostów trudno mówić o konsensusie – rozstrzał dotyczący nadchodzącej podwyżki stóp jest duży (50–100 pb.), a część prognoz może być jeszcze aktualizowana. Pojawiają się też głosy, że – w kontekście pogorszenia danych makro – RPP powinna wstrzymać się z podwyżkami – wskazują.

– O ile wygląda na to, że koniec podwyżek zbliża się wielkimi krokami, o tyle w obliczu ciągle wysokiej, a potencjalnie i rosnącej inflacji pauza w cyklu czy też natychmiastowe zakończenie go na tym etapie mogłyby wysłać niewłaściwy sygnał zarówno rynkom, jak i uczestnikom życia gospodarczego – dodają.

Ich zdaniem, w kontekście posiedzenia RPP równie istotne, jeśli nie istotniejsze niż sama decyzja, będą sugestie dotyczące dalszych kroków.

Rada Polityki Pieniężnej jasno zapowiedziała, że stopy procentowe będą rosnąć do momentu, w którym presja cenowa zacznie wygasać. Zdaniem Sawickiego, dynamika inflacji apogeum powinna osiągnąć w miesiącach letnich br. na pułapie przekraczającym 15 proc. i do końca roku przybierać będzie wartości dwucyfrowe.

– Oznacza to, że czekają nas przynajmniej dwie kolejne podwyżki: w lipcu oraz we wrześniu, ponieważ w sierpniu decyzyjne posiedzenia RPP nie odbywają się – zaznacza. – Docelowy poziom dla stóp można szacować na 7,0-7,5 proc., ale biorąc pod uwagę, że wzrost cen wciąż zaskakuje, to istnieje ryzyko wydłużenia cyklu – dodaje.

Z kolei zdaniem Bihun, ku temu, że to koniec wzrostów stóp jest kilka przesłanek. Wśród nich wymienia m.in. widmo recesji na rynku w Polsce i w Europie oraz stabilizację cen towarów i usług konsumpcyjnych. – Przewiduje się, że cykl podwyżek zakończy się na poziomie około 6,5 proc. stopy referencyjnej (który to wskaźnik zawsze jest niższy niż WIBOR). Na rynku pojawiają się już komentarze, że szczyt podwyżek może sięgnąć 7,5 proc. – wskazuje.

Gdy RPP postawi kropkę nad „i” w cyklu podwyżek, część polskich kredytobiorców będzie mieć raty o 100 proc. wyższe, w porównaniu do sytuacji sprzed roku, gdy koszt pieniądza był bliski zeru.

– Rata nowego zobowiązania na 500 tys. zł i okres 30 lat może wynosić nawet 4,5 tys. zł. Jeszcze we wrześniu ub. r. kredyt o takich samych parametrach miał miesięczną ratę w wysokości niespełna 2 tys. zł – wskazuje w komentarzu Sawicki.

– Zasadnicza i najgwałtowniejsza faza wzrostu rat już się dokonała. Stawki WIBOR 3M i 6M, które stanowiły najpopularniejszy punkt odniesienia dla wyliczania oprocentowania, w cyklu zacieśniania rosną z wyprzedzeniem w stosunku do stopy referencyjnej NBP. Np. stawki trzymiesięczne już teraz wynoszą 6,70 proc., ale od poprzedniego posiedzenia podniosły się o niecałe 40 punktów i powinny utrzymywać trajektorię łagodnego wzrostu – wyjaśnia.

– Pierwszego cięcia stóp nie należy spodziewać się wcześniej niż w końcówce przyszłego roku. Nie ma też podstaw, by oczekiwać rychłego powrotu do ery bardzo taniego pieniądza. Oznacza to, że wysokie raty kredytów przez wiele kwartałów obciążać będą nasze budżety domowe – prognozuje Sawicki.

Kiedy cykl podnoszenia stóp procentowych się zakończy? Prezes NBP przyznał podczas czerwcowej konferencji prasowej, że "nie może odpowiedzieć" ale "na pewno jesteśmy bliżej końca niż początku".

– Zbliżamy się do zakończenia cyklu podwyżek stóp procentowych. Spodziewamy się, że w lecie inflacja się ustabilizuje i zacznie spadać, wolno – mówił. – Przy utrzymaniu Tarcz Antyinflacyjnych spodziewamy się, że pod koniec przyszłego roku, w ostatnim kwartale sytuacja będzie opanowana – dodał.

– Kolejne miesiące sugerują, że inflacja będzie jeszcze nieznacznie rosnąć, ale po wakacjach będzie się stabilizować – prognozował ale jednocześnie przyznał, że w "warunkach wojennych jest wiele niepewności".

– Efekt jest bardzo silny, ponieważ jest połączony z działającą od kwietnia rekomendacją KNF, dotyczącą sposobu wyliczania zdolności kredytowej. Ktoś, kto w październiku 2021 r. mógł liczyć na 300 tys. zł kredytu przy okresie spłaty 25 lat, obecnie otrzyma już tylko ok. 175 tys. zł. Po majowej podwyżce stóp ta kwota jeszcze bardziej spadnie – do ok. 164 tys. zł – wyjaśnia Jarosław Sadowski, ekspert Expander.pl.

Ekspert tłumaczy również, że w przypadku kiedy "wnioskodawca posiada dzieci, to kwota będzie jeszcze niższa, ponieważ rekomendacja KNF spowodowała znaczący wzrost przyjmowanych przez banki kosztów utrzymania. Te koszty szczególnie mocno wzrosły dla rodzin z dziećmi."

– Przede wszystkim proponujemy zawsze znalezienie banku z niższą stałą marżą kredytową – wskazuje Bihun. – Obecnie znajduje się ona na dużo niższym poziomie względem jesieni zeszłego roku, co powoduje obniżenie łącznego oprocentowania nawet 0,5 p.p., dając na modelowym przykładzie 300 tys. zł oszczędność w wysokości comiesięcznej raty nawet do 106 zł – wylicza.

– W dłuższej perspektywie przekłada się to na spore oszczędności. Innym sposobem może być wydłużenie obecnego okresu kredytowania, np. z 20 lat do 30 lat, który doraźnie obniży wysokość raty kredytowej, jednakże powiększy łączne odsetki kredytowe – dodaje.

Kolejną możliwością jest skorzystanie z wakacji kredytowych, co w wielu przypadkach może być dobrym momentem na podreperowanie domowego budżetu. Do każdego przypadku należy podchodzić indywidualnie, a eksperci zawsze pozostają do dyspozycji kredytobiorców lub osób, które planują zaciągnięcie kredytu.

UOKiK udostępnił na swojej stronie specjalny kalkulator finansowy, dzięki któremu można sprawdzić, jak orientacyjnie będzie się kształtować rata kredytu, gdy zwiększy się jego oprocentowanie. Ponadto można obliczyć, czy w przypadku nadpłaty bardziej korzystne będzie zmniejszenie raty, czy skrócenie okresu kredytowania. Kalkulator znajduje na stronie finanse.uokik.gov.pl.

Rada Polityki Pieniężnej nieprzerwanie od października 2021 roku przeprowadza serię podwyżek stóp procentowych. Ich poziom na dzień 08.06.2022 roku kształtuje się następująco:

• stopa referencyjna - 6,00% w skali rocznej (poprzednio 5,25%),
• stopa lombardowa - 6,50% w skali rocznej (poprzednio 5,75%),
• stopa depozytowa - 5,50% w skali rocznej (poprzednio 4,75%),
• stopa redyskonta weksli - 6,05% w skali rocznej (poprzednio 5,30%),
• stopa dyskontowa weksli - 6,10% w skali rocznej (poprzednio 5,35%)