Barok w historii
Początek baroku, umownie, rozpoczyna się w połowie XVI w., jego schyłek umiejscawia się w środku wieku XVIII. Geneza stylu jest ściśle związana z kontrreformacją. Europa była zdominowana przez konflikt katolicyzmu z reformatorami. Kopściół szukał wszelakich sposobów, by odzyskać wpływ na wiernych. Jedną z metod było zaimponowanie im i uwiedzenie pięknem i bogactwem. Wielkość i zdobność budowli miały unaoczniać małość człowieka wobec Boga. Nurt się rozprzestrzeniał, a barokową architekturę i sztukę chętnie wykorzystywali też władcy, magnateria, szlachta i bogate mieszczaństwo.
Budowle świecka
Architektura świeckie to głównie reprezentacyjne pałace rozbudowane horyzontalnie, często z bocznymi skrzydłami tworzą plan w kształcie litery U. Budynek poprzedzony dziedzińcem, za nim ogród i park o geometrycznie kształtach trawników, klombów, krzewów, drzew. W ogrodach rozmieszczano ozdobne pawilony i altany. Pałac i jego otoczenie to harmonijna całość, która teraz jest widoczna najlepiej dzięki zdjęciom z lotu ptaka. Elewacje pałaców zdobiono nieco oszczędniej niż fasady kościołów. Magnaci swych gości chcieli przytłoczyć przesadnym bogactwem. Wnętrza wypełniały bogate ozdoby i dopracowane detale.
Przykłady:
- Pałac Schönbrunn w Wiedniu
- Pałac Wersalski w Paryżu
Architektura sakralna
Barok to kościoły podłużne, na planie prostokąta, budowle centralne - na planie koła, wieloboku, krzyża greckiego. Zwyczajowo elementem dominującym satły się wysokie, oparte na bębnie kopuły, zwieńczone wysokimi latarniami, które przykrywa się ozdobnymi hełmami. Fasady świętyń przyciągały nieszablonową formą. Kolumny, filary, rzeźby we wnękach na zewnątrz. Kolorowe freski, bogate zdobienia, przestrzenne dekoracje wewnątrz, rzeźby ze stiuku. Nie szczędzono złotej farby.
Przykłady:
- Bazylika św. Piotra na Watykanie
- Kościół Santa Maria della Salute w Wenecji
Barok jest zakochany we wszystkim, co lśni, co rzuca przerywane albo mieniące się błyski. A zatem zostawił nam niezliczone i czarujące efekty światła odbijającego się od nieruchomej wodnej tafli, czy jeszcze chętniej – od drobnych fal jeziora. Poezja barokowa (jak się zdaje, zwłaszcza polska) jest prawie bezustanną ucztą ku czci słońca
napisał kiedyś Claude Backvis
Barok w Polsce
Barok w naszym kraju pojawił się pod koniec XVI wieku. Prekursorami nowego stylu byli jezuici, cieszący się poparciem dworu i magnaterii. Pierwsze barokowe kościoły, podobnie jak w reszcie Europy, budowane były przez architektów – zakonników na wzór Kościół Najświętszego Imienia Jezus w Rzymie (główny, macierzysty kościół zakonu). Rodzimy barok zdominował przede wszystkim budownictwo sakralne. Na ziemiach polskich napotykamy zabytki reprezentujące różne nurty i odmiany stylowe.
Przykłady
- kościół w Nieświeżu
- kaplica królewska Wazów na Wawelu
- Kościół Jezuitów w Lublinie
- Kolegiata Bożego Ciała w Jarosławiu
- Kościół św. Wojciecha i św. Stanisława Biskupa w Kaliszu
- pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach,
- pałac Krasińskich w Warszawie
- Pałac Czartoryskich w Puławach
- pałac Branickich w Białymstoku
- kościoła Sakramentek pod wezwaniem św. Kazimierza w Warszawie
- pałac w Nieborowie
Podlaski barok
Na terenie naszego regionu mamy ponad 20 przykładów architektury barokowej z Pałacem Branickich w Białymstoku, zwanym Wersalem Północy, na czele. Przyjrzyjmy się przykładom podlaskiego baroku.
Galeria budynków zbudowanych w stylu barokowym na Podlasiu
Strefa Biznesu - Kiedy należy ci się odszkodowanie za opóźniony lot?
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
