Emerytury i renty - zasady wypłacania

Odpowiada Ewa Pancer, rzecznik prasowy ZUS w Gdańsku
8 września 2009 r. kończę 60 lat i w tym czasie będę miała 41 lat składkowych, w dalszym ciągu jestem w stosunku pracy. Chciałabym złożyć wniosek o przejście na emeryturę z dniem 7 września 2009 r., czyli przed ukończeniem 60 lat. Czy jestem zobowiązana do naliczania mojej emerytury do dnia 31 grudnia, a później mogę ją zawiesić?

Może pani złożyć wniosek o emeryturę 7 września 2008 r. Decyzja będzie wydana z taką datą, z jaką spełni pani warunki do przyznania emerytury. Nie ma pani obowiązku naliczania emerytury. Warunkiem wypłaty tego świadczenia jest jednak rozwiązanie wszystkich umów o pracę. Pani emerytura może być naliczona, ale nie będzie wypłacana do dnia rozwiązania umów z pracodawcami.

Urodziłam się w 1953 r., w przyszłym roku mogę przejść na emeryturę. Czy jest możliwość jej naliczenia?

Nie. ZUS nalicza emeryturę z chwilą jej przyznania. Jeśli dana osoba nie spełnia wszystkich warunków do przyznania świadczenia, ZUS wydaje decyzję odmowną. Kwota emerytury na ten dzień nie jest obliczana - byłaby to tylko emerytura hipotetyczna, a nie faktycznie przysługująca.

Nie pracuję, ale chciałabym opłacać do ZUS składkę na fundusz emerytalny. Czy jest taka możliwość i jaka to byłaby kwota?

Oprócz obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego w pierwszym filarze istnieje też możliwość opłacania składki na emeryturę z własnych środków. Do ubezpieczenia dobrowolnego może przystąpić osoba, która w ciągu 30 dni od ostatniego ubezpieczenia emerytalnego wyrazi gotowość opłacania składki w kolejnych okresach. Osoba taka musi wypełnić zgłoszenie do ubezpieczenia ZUS-ZUA. Dobrowolnie można wówczas opłacać składkę emerytalną i rentową od najniższego wynagrodzenia. Obecnie 1126 zł. Składka emerytalna wynosi 19,52 proc. najniższego wynagrodzenia, rentowa - 6 proc.

W jaki sposób ZUS przelicza emeryturę po 30 miesiącach dodatkowej pracy? Czy ma już zastosowanie wyrok sądu, który przyznaje przeliczenie emerytury w całości od nowej kwoty bazowej?

Dopiero po publikacji wyroku znane będzie uzasadnienie wyroku i skład sądu, który orzekał. Wtedy dopiero wiadomo będzie, czy wyrok ten dotyczy pojedynczej sprawy czy i innych osób będących w takiej sytuacji.

Warunki do przyznania wcześniejszej emerytury dotyczącej stażu i pracy w szczególnych warunkach spełniłem do 1 stycznia 1999 r. Czy będę mógł przejść na emeryturę, gdy ukończę ustawowy wiek?

W ustawie o emeryturach i rentach z FUS dalej obowiązuje artykuł 184, którego przepisy przyznają prawo do emerytury osobom, które w dniu wejścia w życie reformy ubezpieczeń społecznych miały już wymagany staż pracy i minimum 15 lat przepracowały stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych. Dopóki nie nastąpi zmiana przepisu, prawo takie przysługuje.

Jestem na wcześniejszej emeryturze i otrzymuję dodatkowo rentę z tytułu choroby zawodowej. Zaproponowano mi pracę na pół etatu w mojej byłej szkole. Na jakich zasadach mogę dorobić?

Osoba, która pobiera emeryturę i rentę z tytułu choroby zawodowej powinna pamiętać, że renta ta na czas osiągania jakiegokolwiek przychodu jest bezwarunkowo zawieszana. Wysokość dodatkowych przychodów nie ma znaczenia. Nawet, gdy są mniejsze niż pobierana renta, to nie można jej otrzymać. Emerytura zaś podlega rozliczeniu, zgodnie z limitami zarobków, jakie obowiązują w danym okresie wykonywania pracy. Zarobki poniżej 70 proc. średniej krajowej płacy nie powodują zmniejszenia ani zawieszenia emerytury. Wynagrodzenie w przedziale 70 proc. do 130 proc. powoduje ograniczenie wysokości emerytury. Zawieszeniu ulegają emerytury i renty osób, ktore osiągnęły przychód przekraczający 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Kwoty równe 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego:
od 1 marca 2008 r. - 3769,80 zł. Kwoty równe 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia to: od 1 marca 2008 r. - 2029,90 zł. Osoby pobierające emeryturę i rentę z ZUS, które podejmują pracę zarobkową, powinny obowiązkowo zawiadomić ZUS o osiąganych przychodach. Po zakończeniu roku kalendarzowego ZUS dokonuje rozliczenia wypłaconych świadczeń. Nienależnie pobrane świadczenia należy zwracać.